Kalorimetre diğer adı ile ısı ölçer cihazı, harcanan ısı enerjisini ölçmeye yarayan ölçü aletine verilen isimdir. Evinizdeki kalorimetre cihazı dairenize giren ve çıkan sıcak su arasındaki sıcaklık farkını hesaplayarak bu değeri geçen toplam su miktarı ile çarparak dairenizde tükettiğiniz ısı enerjisi miktarını hesaplar ve bu değeri Joule ya da KWh olarak toplam tüketim miktarına çevirir.
Ayrıca her ay harcanan ısı enerjisi miktarı aylık olarak hafızada saklanarak geçmiş 12 ayın tüketim değerlerini aylık olarak cihaz üzerindeki menüden görebilirsiniz. Kalorimetre cihazları Mbus olarak adlandırılan bir iletişim protokolüne sahiptir.
Bu iletişim protokolü ile tüm sayaçlar tek bir kablo üzerinden polarite farkı olmadan birbirlerine bağlanarak veri iletişim sağlayabilir. Böylece sayaçlarınızı birbirine bağlayarak ısı gider paylaşım programını kullanarak sayaçlarınızı kolayca okuyabilir ve paylaştırabilirsiniz.
Kalorimetre Nedir ?
Kalorimetre merkezi ısıtma sistemi ile ısıtılan binalarda ve endüstriyel sistemlerde gidiş ve dönüş hattı üzerinde oluşan sıcaklık farkı ve debiyi ölçen, yani sisteme verilen ısı miktarını hesaplamak için giren ve çıkan suyun sıcaklık farkını hesaplayan ve aynı zamanda geçen su miktarını da hesaplayarak matematik formüller ile harcanan toplan ısı enerjisini kW, Jouje ya da benzeri bir birimde gösteren ölçü aletine verilen isimdir.
Kalorimetre 3 ana unsurdan oluşmaktadır.
- Hesaplama Ünitesi
- Ölçme Birimi
- Sensörler
Kalorimetreler temelde ultrasonik ve mekanik kalorimetre olmak üzere iki çeşit olarak üretilmektedir.
Ultrasonik Kalorimetre Nedir ?
Hareketli bir mekanizma olmadan suyu hızının ölçülmesi ile çalışan ölçü aletleridir. Hesaplama ünitesi ve sensörler mekanik kalorimetre ile benzerdir.
Mekanik Kalorimetre Nedir ?
Suyun hızını hassas bir mekanizmaya sahip pervane sistemi ile ölçen ve yine hesaplama ünitesi ve sensörlere sahip ölçü aletleridir.
Kalorimetre Ne İşe Yarar ?
Sıcaklık, bir cismin sıcaklığının ya da soğukluğunun bir ölçüsüdür. Bir sistemin ortalama molekülerkinetik enerjisinin bir ölçüsüdür. Isı, belirli sıcaklıktaki bir sistemin sınırlarından, daha düşük sıcaklıktaki bir sisteme, sıcaklık farkı nedeniyle transfer edilen enerjidir. Isı da iş gibi bir enerji transfer biçimidir.
Isı sistem sınırlarında ve geçiş hâlinde iken belirlenebilir. Her ikisi de birer eğri fonksiyonudurlar. Bir başka deyişle, ısı ve iş geçiş hâlindeki enerjilerdir. Isı sıcak bir maddenin soğuk maddeye ilettiği sıcaklığı sağlayan bir enerji türüdür.
Isı sayacı ise aktarılan bu enerjinin ölçüldüğü cihazdır. Kullanım yeri genellikle, ısı transferi yapan cihazların ödemeye esas teşkil edecek şekilde tüketim değerlerinin belirlenmesidir.
Binalarda yaygın olarak kullanılması Binalarda Enerji Verilmliliği Kanunu’ndan sonradır.
Isıtma ve soğutma sistemlerinde tüketilen ısı miktarının ölçülmesinde kullanılan cihazlardır. Merkezi ısıtma sistemine sahip, tesisat yapısı kollektörlü (mobil) sistemlerde kullanılır.
Isı sayacı, harici ve dâhili (kompakt sayaçlarda gövde üzerindedir) sıcaklık sensorları ile gidiş sıcaklığını ve dönüş sıcaklığını ölçerek arasındaki farkı hesaplar. Aynı zamanda geçen debiyi de anlık olarak ölçerek tüketilen enerjiyi bulur.
Isı sayaçları üç ana bileşenden oluşur.
Debimetre: Dairenin radyatörlerinde dolaşan ısıtma suyu miktarını ölçer.
Sıcaklık Sensor Çifti: Isıtma suyunun daireye girmeden önceki sıcaklık değerini ve radyatörlerde dolaştıktan sonra daireden çıkış sıcaklık değerini ölçer.
Hesaplama Ünitesi: Tüketilen ısı miktarını hesaplar ve geçmiş dönem tüketim miktarlarını hafızasında saklar.
Kalorimetre Hesaplaması Nasıl Yapılır ?
Kalorimetre İle Enerji Giderleri Paylaşımı
Artan enerji maliyetlerinin en büyük gider kalemlerinden biri haline geldiği günümüzde, enerjinin verimli kullanılmasını teşvik edecek ve yürürlükteki kanun ve yönetmeliklere uygun herkesin sadece kendi kullandığı kadar ödemesini sağlayacak bir sistemdir.
Kalorimetre (ısı sayacı) tek kolonlu (yeni binalar) da ısı giderlerinin paylaştırılması için sadece ilk datanın alındığı cihazdır.
• 5267 sayılı “Enerji verimliliği Kanunu” ve 26847 sayılı yönetmelik gereği mevcut ve yeni yapılacak birden fazla bağımsız bölüme sahip merkezî veya bölgesel ısıtma sistemli ve sıhhî sıcak su sistemli binalarda, ısıtma ve sıhhî sıcak su giderlerinin, bağımsız bölüm kullanıcılarına nasıl paylaştırılması gerektiğini usûl ve esasları belirlemektir. Yönetmeliğe göre;
Merkezi ısıtma sistemlerinin ısı giderleri aşağıdaki hesaplamalara göre paylaştırılır.
Isı sayaçlarının kullanılması durumunda hesaplama:
P1 = 0,70 x M x( S1/St+ S2/St+S3/St+……..Sn/St )
P2 = 0,30 x M x(A1/At )
P = P1 + P2
M: Binanın toplam ısı tüketim tutarı (TL)
P: Bağımsız bölümün toplam tüketim tutarı (TL)
Pır: Bağımsız bölümün ısı sayacına göre tüketim tutarı (TL)
P2: Bağımsız bölümün ortak tüketim tutarı (TL)
S: Bağımsız bölümde bulunan ısı sayacında okunan değer (TL)
St: Binada bulunan bütün bağımsız bölümlerdeki ısı sayaçlarından okunan değerlerin toplamı
A: Bağımsız bölümün kapalı kullanım alanı (m2)
At: Binadaki bağımsız bölümlerin kapalı kullanım alanları toplamını (m2)
Merkezi sıhhi sıcak su sistemlerinde toplam sıhhi sıcak su giderleri, kullanıcıların ölçülen sıcak su tüketimlerine göre paylaştırılır. Merkezi sıcak su sistemlerinde sıcak su giderlerinin paylaştırılması aşağıdaki şekilde uygulanır.
a) Sıcak su üretimini sağlayan ısıtma sistemi, merkezi ısıtma sisteminden bağımsız olduğu ve sıcak su sayaçlarının kullanılması durumunda hesaplama:
P1=0.80xMx(S/St) P2 = 0.20xmx(A/At) P = P1 + P2
M: Binanın toplam ısı tüketim tutarı (TL)
P: Bağımsız bölümün toplam tüketim tutarı (TL)
P1: Bağımsız bölümün ısı sayacına göre tüketim tutarı (TL)
P2: Bağımsız bölümün ortak tüketim tutarı (TL)
S: Bağımsız bölümde bulunan ısı sayacında okunan değer (TL)
St: Binada bulunan bütün bağımsız bölümlerdeki ısı sayaçlarından okunan değerlerin toplamı
A: Bağımsız bölümün kapalı kullanım alanı (m2)
At: Binadaki bağımsız bölümlerin kapalı kullanım alanları toplamını (m2)
b) Binanın toplam sıhhi sıcak su tüketim maliyetinin (M) hesaplanmasında, sıhhi sıcak su üretimini sağlayan ısıtma sistemi, merkezi ısıtma sistemine bağımlı olduğu durumda;
merkezi ısıtma sisteminin payı merkezi sıhhi sıcak su sisteminin tüketimi çıkartıldıktan sonra kalan bütün tüketim miktarıdır. Merkezi sıhhi sıcak su sisteminin yakıt tüketim miktarı (By); By=1,20xVx(tw-10) Hu Şeklinde hesaplanır.
Bu durumda binanın toplam sıhhi sıcak su tüketim tutarı (M); M= By x F (TL) şeklinde hesaplanır.
Burada;
F: Yakıt birim fiyatı (TL)
By: Merkezi sıcak su yakıt tüketim miktarı (katı ve sıvı yakıtlar için kg, gaz yakıtlar için m3 olarak alınır.)
M: Binanın toplam sıcak su tüketim tutarı (TL)
V: Tüketilen sıcak su hacmi (Lt)
tw: sıcak su sıcaklığı (°C)
HU: Tüketilen yakıtın alt ısıl değeri (katı ve sıvı yakıtlar için kcal/kg, gaz yakıtlar için kcal/m3 olarak Hu değerleri yakıtı sağlayan kuruluşlardan alınır.)
Kaynak: Mahmut KAYA, tesisat.org
