Bu yazı, HVAC sorun giderme için genel bir kılavuzdur. Yerel kodları, OEM prosedürlerini ve yönergelerini veya statik basınç, aşırı ısınma (superheat) veya aşırı soğutma (subcooling) gibi terimlerin derinlemesine analizini içeren ayrıntılara girmeyeceğiz. Ancak doğru bir teşhisin, güvenli bir şekilde yapılabilmesi için temel soğutma/ısıtma ve elektrik temellerini anlamanız zorunludur.
Bu yazımızda, bir sonraki sorun giderme aşamasından önce aşılması gereken bazı engellere odaklanacaktır. Bazı teknik problemler birkaç dakika, bazıları ise sorunun karmaşıklığına bağlı olarak birkaç saat veya gün sürebilir.
Pro Tip: Sorun gidermeye başlamadan önce, uygun KKE’nin (kişisel koruyucu ekipman), koruyucu gözlüklerin, eldivenlerin vb. takıldığından emin olun.
DIAGNOSTIC (TANI) ARAÇLARI
Herhangi bir sistemin teşhisini gerçekleştirmek için işlem sırasında ihtiyaç duyulacak araçlar vardır. Aşağıdaki araçlardan biri veya bunların bir kombinasyonu, eldeki sorunun büyük bir resmini çekmenize yardımcı olacaktır, hadi bunları tek tek inceleyelim.
Manifold Göstergeleri
Bir klima veya soğutma sisteminin sistem basınçlarını test etmek için bir bileşik manifold gösterge seti kullanılır. Ayrıca manifold göstergeniz, üzerinde çalıştığınız soğutucu için bir ölçek içermiyorsa, kullanılan soğutucu için bir basınç/sıcaklık tablosu kullanmanız gerekecektir. Diğer bir seçenek ise manifold seti veya akıllı problar şeklinde bir dijital aparat kullanmaktır. Dijital göstergeler, içinde basınç/sıcaklık çizelgeleri uygular ve ekrandan okunabilir veya bir mobil uygulama kullanılarak hesaplanabilir.
Sıcaklık Probu veya Kelepçesi
Bir sistemin aşırı ısınmasını (superheat) ve aşırı soğumasını (subcooling) kontrol etmek için, sistemin soğutucu hatlarına monte edilebilecek bir sıcaklık algılama cihazına ihtiyacınız olacaktır.
Multi-Metre
Çoğu sorun elektrik ile ilgili olduğu için, herhangi bir problemle karşılaşıldığında en çok multimetre kullanılacaktır. Bir multimetre veya sayaç kombinasyonu, temel sorun giderme için AC/DC voltajını, amper çekişini, Ohm ayarındaki direnci, kapasitör mikro faradlarını ve bir alev sensörünün DC mikro amperini kontrol edebilmelidir.
Çift Bağlantı Noktalı Manometre
Bir manometre; ısıtma cihazının gaz basıncını kontrol etmek, bobinler ve filtreler arasındaki fark basıncını kontrol etmek ve kanal sistemlerinin statik basıncını kontrol etmek gibi birkaç fonksiyona hizmet eder. Günümüz manometreleri seçeneklere izin verir, ekranlı bir manometre veya Bluetooth aracılığıyla bir mobil cihaza bağlanan bir manometre seçebiliriz.
Higrometre
Bir higrometre, sıcaklık ve nemi ölçer ve yaş termometre sıcaklığı ve çiy noktası gibi değerleri verebilir. Bu, dış ve iç hava koşullarının yanı sıra besleme havası ve dönüş havasını kontrol etmek için kullanışlı bir araçtır.
Teşhis amacıyla kullanılan diğer bazı araçlar şunlardır:
- Yanma Analizörü
- Kızılötesi Sıcaklık Tabancası
- Termal Görüntüleyici
- Döner Kanat veya Sıcak Tel Anemometresi
- Elektronik Soğutucu Akışkan Kaçak Dedektörü
GENEL SORUN GİDERME ADIMLARI
Birinci Adım: Müşteri İletişimi
Mümkünse, dışarı çıkmadan önce müşteriyle iletişime geçin, size neler olduğunu açıklamalarını sağlayın, vardığınızda referans almanız için uzaktan bir video kaydetmelerini veya fotoğraf çekmelerini sağlayın.
Not: Bir müşteriden bunun ötesine geçmesini istemeyin, örneğin, panelleri açmasını, limitleri sıfırlamasını vs. Müşterinizin güvenliğini riske atmayın.
Yoldayken, neyin yanlış olabileceğine dair kafanızda senaryolar yaratın, çok sayıda kişi varmadan önce ön teşhis tuzağına düşer ve hemen tahminlerinin doğru olduğunu kanıtlamaya çalışır. Bunun yerine, metodik bir yaklaşım kullanın, hiçbir şeyin gözden kaçmadığından emin olmak için baştan başlayın.
Geldiğinizde, müşterinin sizin için topladığı tüm bilgileri analiz edin. Sorunun ne kadar süredir mevcut olduğunu, ne zaman olduğunu, nerede olduğunu vb. öğrenin. Bu, olası sorunların bir modelini oluşturmanıza yardımcı olacaktır. Müşterinin, örneğin ortam sıcaklığını/nemi veya besleme havası sıcaklığını gösteren arşivlenmiş trend günlüklerine erişimi varsa, görmek isteyin!
İkinci Adım: Duyularınızı Kullanarak İnceleyin
Not: Gaz, propan veya petrolle çalışan ekipmanın kullanıldığı mekanik bir odaya, sürünme alanına, bodrum katına veya çatı katına girmeden önce… güvenliğinizi sağlamak için kişisel bir karbon monoksit monitörü takmayı unutmayın.
Herhangi bir teşhis aracını kullanmadan önce, ekipmanı görsel olarak inceleyin, devam etmeden önce düzeltilebilecek bariz şeyleri arayın. Örneğin, kirli bir kondenser bobini, gevşek veya hatalı kablo bağlantıları veya uygun olmayan havalandırma. Garip sesleri dinlemek, yanık sargıları koklamak veya titreşimi hissetmek veya boru sıcaklığının bir göstergesini almak için ellerimizi kullanmak gibi diğer duyuları dahil etmek gibi örnekler sayabiliriz. Referans olarak, bir insan elinin avuç içi kabaca 33° Celcius’tur. Elinizden daha sıcak hissettiren her şey 33°C’tan daha sıcaktır ve bunun tersi de geçerlidir.
Pro Tip: Ünite kabinlerine ulaşmadan önce, gücün kesildiğinden ve bir multimetre ile doğrulandığından, gerektiğinde kilitlendiğinden emin olun.
Üçüncü Adım: Gücü Doğrulama
Ekipmanın ilk incelemesinden sonra, birincil güç kaynağımıza bakmalıyız, doğru güç olmadan ilerleyemeyiz. Güç yoksa, güç kaynağında devre kesici veya açık sigorta kontrolü yapın. Örneğin, kesici devreye girerse, kablolarda veya cihazdaki birincil yükte kısa devre olabilir. Devam etmeden önce bu düzeltilmelidir.
Not: Birincil yüke bir örnek, ekipmana beslenen birincil kaynaktan güç alan bir motor veya kompresördür. Örnek olarak, bir yoğuşmalı ünitenin birincil gücü, doğrudan kesici panelden beslenen 220 V olabilir.
Birincil güç geri yüklendiğinde ve doğru olduğunda, kontrol voltajının veya ikincil voltajın varlığını doğrulamamız gerekir. Kontrol voltajı, örneğin 24v, 120v, 208/230v gibi birçok biçimde bulunabilir ve genellikle bir düşürücü transformatörden beslenir. Bu makale için 24v kabul edeceğiz.
Pro Tip: Birincil güç sorunlarıyla uğraşıyorsanız (ekipman çalışmaya başladığında kesicinin devreye girmesi). Sorunlar çözülene kadar “R” kablosunu cihaz alçak gerilim terminal şeridinden çekmeniz önerilir. Bu, sorun giderme işlemi sırasında ekipmanın çalışmaya başlamasını önleyecektir.
Artık birincil ve ikincil güç kaynaklarının doğru olduğunu onayladığımıza göre, kontrol yöntemimize geçmeliyiz. Bu basit bir termostat veya biraz daha karmaşık bir bina otomasyon sistemi olabilir. Denetleyiciye güç verildiğinden, işlevsel olduğundan ve doğru şekilde ayarlandığından emin olun.
Pro Tip: Arızalı termostatlar bazen by-pass edilerek teşhis edilebilir. Termostatı alt tabandan çekin ve alt tabanda “R” ve “Y1” kısa devre yapın. Bu şekilde termostat sistemden çıkarılır. Ekipman çalışmaya başlarsa, çoğu durumda termostat arızalanmıştır.
Dördüncü Adım: Isı Değişim Ortamı
Uygun olmayan hava akışımız varsa, sistemin yapmak üzere tasarlandığı şekilde ısı alışverişi yapamayız. Bir sonraki adıma geçmeden önce doğru hava akışına veya sıvı akışına sahip olduğumuzdan emin olmalıyız. Fanın veya pompanın çalıştığından ve en önemlisi doğru yönde döndüğünden emin olun. Hava filtrelerinin ve hat içi süzgeçlerin temiz olduğundan emin olun.
Isı değişim ortamımızın doğru akışını kanıtlayana kadar, ısıtma veya soğutma ile ilgili olarak sistemi kapalı tutmak iyi bir fikirdir.
Pro Tip: Çalıştırma esnasında fan veya pompa çalışmazsa, daha fazla sorun giderme işleminin yapılması gerekecektir. Örneğin, yüke gelen gücü kontrol etmek ve doğru olduğundan emin olmak, kullanılıyorsa kapasitörleri ve röleleri veya kontaktörleri kontrol etmek. Pompa/fan arızalı bulunursa, devam etmeden önce değiştirilmelidir.
Sistem bir röle kartı kullanıyorsa, kartın bir giriş aldığından ve bunun tersine bir çıkış sinyali ilettiğinden emin olmanız gerekir. Çoğu durumda, kart bir giriş alıyor ve bir çıkış sağlamıyorsa, normal şartlar altında, kart genellikle arızalıdır ve değiştirilmesi gerekecektir.
